Pjesa më e madhe e Europës është duke u ‘pjekur’ gjatë ditëve të fundit, ndërsa kontinenti përballet me valën e fundit të të nxehtit.

Pothuajse e gjithë Franca ka parë disa ditë me temperatura tepër të larta mbi 30 gradë Celcius në të gjithë vendin. Vapa ekstreme erdhi pasi vendi u përball me përvjetorin e katastrofës së vitit 2003, që pa 15,000 njerëz të vdekur për shkak të nxehtësisë ekstreme më 11 gusht.

Italia është përfshirë nga valë të nxehti pothuajse të vazhdueshme, që nga mesi i qershorit. Në pjesë të vendit parashikohet të ketë temperatura rekord mbi 40 gradë Celsius.

Spitalet e qytetit kanë raportuar gjithashtu një rritje prej 20 % të njerëzve, që kërkojnë kujdes urgjent për sëmundjet e lidhura me motin e nxehtë.

Që nga e premtja, Spanja është duke u përballur me atë, që ka të ngjarë të jetë vala më intensive e të nxehtit në vend. Organizata kombëtare meteorologjike Aemets tha se temperaturat mund të kalojnë 40 gradë Celsius në zonat e Andaluzisë dhe verilindjes. Temperaturat e larta dhe moti i thatë kanë rritur gjithashtu rrezikun e zjarrit në shumë vende.

E hëna ishte dita më e nxehtë deri më tani këtë vit në Mbretërinë e Bashkuar, me temperatura 34 gradë Celsius të regjistruara në zonën e Kembrixhit.

Moti i nxehtë vjen pasi ekspertët e Institutit të Barcelonës për Shëndetin Global zbuluan se nxehtësia e madhe vrau më shumë se 47,000 njerëz në Europë vitin e kaluar.

Ndërsa kjo periudhë e nxehtësisë ekstreme pritet të përfundojë para fundit të javës, mund të mos jetë ende fundi i temperaturave të larta të këtij viti. Ja çfarë parashikojnë ekspertët.

Pse i nxehti ndihet kaq shumë në Europën Qendrore dhe Perëndimore?

Lars Lowinski, meteorolog për Weather & Radar, thotë se një kombinim i nxehtësisë dhe lagështisë po e bën motin vërtet të pakëndshëm për shumë njerëz në Europën Perëndimore.

I nxehti ndihet më shumë kur lagështia në ajër është e lartë. Kur ka më shumë lagështi në ajër, djersa nuk avullon aq shumë, që do të thotë se trupi nuk arrin të ulë temperaturën e tij.

Ajo që është e dukshme, shton Lowinski, është se moti i ngrohtë po ndikon gjithashtu në veriun e largët të Europës, duke kaluar Rrethin Arktik deri në Spitsbergen. Temperaturat atje arritën në 20 gradë Celcius të dielën – një rekord për muajin gusht.

Kur do të përfundojë kjo valë e të nxehtit në Europë?

Lehtësimi mund të jetë në horizont gjatë ditëve të ardhshme, pasi vala e të nxehtit fillon të shuhet. Por kushtet do të vazhdojnë në pjesët lindore dhe jugore të kontinentit.

Ndërkohë, pjesët lindore dhe veçanërisht juglindore të Europës do të kenë kushte shumë më të ngrohta se mesatarja gjatë kësaj fundjave. Kjo vjen pas një korriku të nxehtë rekord në ato zona, veçanërisht në Ballkan.

Pse Europa është kaq e nxehtë tani?

“Këtë herë, moti i nxehtë është shkaktuar nga një “shtëllungë” ajri shumë të ngrohtë nga Afrika veriore dhe Spanja, i cili lëvizi drejt veriut përpara një sistemi me presion të ulët në Atlantik,” shpjegon Lowinski.

“Ndërsa këto inkursione të ajrit të nxehtë nga jugu nuk janë të pazakonta gjatë verës, ka pasur një tendencë, që këto masa të ngrohta ajrore të bëhen edhe më të nxehta për shkak të ndryshimeve klimatike.”

Temperaturat e sipërfaqes së detit rreth Europës kanë qenë gjithashtu të larta, shton ai, veçanërisht në Mesdhe ku ndonjëherë janë 4 deri në 6 gradë Celsius më të ngrohta se normalja për gushtin.

“Temperaturat e ujit në Mesdhe janë shpesh midis 26 dhe 30 gradë Celcius, gjë që çon në edhe më shumë nxehtësi dhe lagështi atje, kështu që edhe zonat bregdetare nuk do të shohin shumë lehtësim.”

A do të vazhdojë moti i nxehtë i Europës për pjesën tjetër të gushtit?

Megjithëse parashikimet afatgjata të motit janë ndonjëherë të pasigurta, Lowinski thotë se ne mund të nxjerrim disa tendenca të përgjithshme dhe jo parashikime të sakta. Dhe, në përgjithësi, tendencat tregojnë se kushtet më të ngrohta se normalja ka të ngjarë të vazhdojnë, veçanërisht në të gjithë Europën jugore dhe juglindore.

Megjithatë, ajo që mund të thuhet është se uji shumë i ngrohtë në Mesdhe dhe rreth shumë brigjeve të Europës Perëndimore do të mbetet një problem në javët e ardhshme, pasi deti mund të ruajë shumë ngrohtësi. Temperaturat e ujit ndryshojnë shumë më ngadalë se temperaturat e tokës.

“Kjo në thelb do të thotë se e gjithë ngrohtësia e ruajtur në det do të vazhdojë të mbështesë motin më të ngrohtë dhe më të lagësht, përveç nëse ka një ndryshim të madh në modelin e motit diku në vjeshtë,” thotë Lowinski.

Ai paralajmëron se këto temperatura më të larta të sipërfaqes së detit dhe më shumë lagështi në atmosferë, nënkuptojnë gjithashtu më shumë prurje për shi dhe stuhi.